Dhamma for Lifestyle (9)

Slow and Quick

Five things to be done slowly

1. Acquiring education.
2. Acquiring wealth and property.
3. Ascending mountain.
4. Losing temper.
5. Desiring worldly pleasure.
Reference: Mottos by Ashin Kundalabhivamsa (Saddhamma Ransi Sayadaw).

Four things to be done quickly

1. Dana
2. Sila
3. Samatha Bhavana
4.Vipassana Bhavana

Posted by Aye Sat

Dhamma Facts 9

Five Kinds of Losses (Byasana) 

1. Loss of relatives (Nati-byasana)
2. Loss of wealth (Bhoga-byasana)
3. Loss of health due to illness (Roga-byasana)
4. Loss of right view (Ditthi-byasana)
5. Loss of morality (Sila-byasana)   

Posted by Nyan U

Dhamma Terms (12)

ခႏၶာငါးပါး /khan da nga: ba:/

n five aggregates embodying a being (i e ႐ူပကၡႏၶာ- physical or material form; corporeality, ေဝဒနာကၡႏၶာ- feeling; sensory reception, သညာကၡႏၶာ- perception; cognition, သခၤါရကၡႏၶာ- volition and the phenomena of stimulation and change, ဝိညာဏကၡႏၶာ- consciousness; awareness).

ခႏၶာေ႐ြ႕ /khan da jwei./ v Same as ခႏၶာေႂကြ v.
ခႏၶာဝန္ /khan da wun/ n burden of the body's being. [lit trans from Pali ခႏၶာဘာရ]
ခႏၶာဝန္ခ် /khan da wun cha./ v (of arahats) pass into ပရိနိဗၺာန္; attain final dissolution of ခႏၶာ.
ေခ်ခြၽတ္ /chei chu'/ v dispel misconception.
ေခ်ာင္ /gjaun/ n corner; nook; deserted place; place of religious retreat (as in စစ္ကိုင္း ~ ).
ခ်ဳပ္ /chou'/ v come to an end; bring to a close; cease (to exist) (as in နိဂုံး ~ -- ၊ ဇီဝိန္ ~ -- ၊ တဏွာ ~ -- ).
ခ်ဳပ္ၿငိမ္း /chou' njein:/ v come to an end; cease; die.

Posted by Nyan U

Dhammapada 36 [Khuddaka Nikaya]

3 - Cittavagga, The Mind
3 - Ukkanthitabhikkhu Vatthu

Sududdasam sunipunam, yatthakamanipatinam;
cittam rakketha medhavi, cittam guttam sukhavaham.

36: The mind is very difficult to see, very delicate and subtle; it moves and lands wherever it pleases. The wise one should guard his mind, for a guarded mind brings happiness.
 
Reference:
Mya Tin, Daw, tr. The Dhammapada: Verses and Stories. Rangoon: Burma Tipitaka Association, 1986.

Posted by Nyan U

ဓမၼ ေတး (၅)

ေမာ္ျပန္ ယိုးဒယားတီးကြက္ ဓမၼဂီတ ယိုးဒယားႀကီး
ေတဘုမၼာ
ေရး_ က်ဳိက္လတ္ ဦးၿပဳံးခ်ဳိ
ဆို_ ရီရီသန္႔
နားဆင္ ႏွလုံးသြင္းရန္

ေတဘုမၼာ၊ အနိစၥာ ဒုကၡာ အနတၱာ တရားမရလို႔ မ်ားလွသံသရာ၊ ကာေမာဃာ ဘေဝါဃာ ဒိေ႒ာဃာ အဝိေဇၨာဃာ စိတ္ေမာဟာ မကင္းတာ အရင္းခံ သူတဏွာ၊ ဒိ႒ိဉာဏ္ ဝင္စား ထင္မွား ျမင္ျငားၾကတာ၊ လူပဲ နတ္ပဲ မွတ္စြဲလို႔သာ မွားခ်က္အလြန္နာ၊ ငါ႔သား ငါ႔မယား လင္သားဥစၥာ၊ ငါ႔ကိုယ္ ငါ႔ဟာ အစဉ္မကြာ သကၠာယေၾကာင္႔ မာနေတြ ေထာင္ၾကတာ၊ ဝိပႆ       နာ ဝင္စား ထင္လ်ား ျမင္ျငားၾကပါ၊ ဘာမွ်ရွာမရ အ,သာရကမွန္စြာ၊ အနတၱခႏၶာ ျဖစ္ရင္း တည္ရင္း ပ်က္ရင္းခ်ဳပ္ကာ၊ ႐ုပၸတိသညာ၊ ေဖာက္ျပန္မဆိတ္ပါ အနိစၥလကၡဏာ၊ ႐ုပ္တရား နာမ္တရားႏွစ္ျဖာ၊ အိုနာ ေသမည္ အတည္မက်ပါ၊ သခၤါရဟာ ဘင္ကာလ မၾကာ၊ ငါးျဖာဂတိမွာ၊ ေလးဘုံ အပါယ္ငရဲစာ၊ (အဝိဇၨာ အေၾကာင္းေၾကာင္႔ သခၤါရာ ဝိဉာဏ္နာမ္တရား ႐ုပ္တရား ႏွစ္ျဖာ၊) ၂ ။ ေျခာက္ခုအာ႐ုံ ကာမဂုဏ္ဆႏၵ ပဋိစၥသမုပၸာန္ ႐ႈပ္ျပန္ အတြင္းအပ တဏွာ။ x ရွက္စရာေတြးေတာ႔ သမုဒယပါ၊ မဂၢါေဆးႏွင့္ ကုရမွာ၊ လကၡဏာေရးျဖင့္ ႐ႈၾကပါ။ x၂ ။
[ေတဘုမၼာ ျပန္ေကာက္၍ (အတြင္းအပတဏွာ။) က ေနာက္ပိုဒ္သို႔ ဆက္ဆို။]

(ေျမ ေရ ေလ မီး ဓါတ္ႀကီးအစုပါ၊ လြန္တရာမျမတ္ေသာ အတၱေဘာ ခႏၶာ၊) ၂။ (မုန္းဖြယ္႔ မလြတ္ပါ သုံးဆယ့္ႏွစ္ေကာ႒ာ၊) ၂ ။ (မိုက္မဲအဝိဇၨာ၊ စိတ္တဏွာ အနိ႒ာ ဣ႒ာ႐ုံထင္မိမွား၊ ကာယ အပုပ္ေကာင္ ဟာ ဟုတ္ေယာင္သာ ႐ုပ္ေဆာင္စြာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ကာ သူလွည့္စား၊) ၂ ။ (တရားကြာ မွားရွာ မ်ားသတၱဝါ၊ ဘဝ အေနကာ ျဖစ္ပ်က္သံသရာ၊) ၂ ။ မီးဆယ္႔တစ္ ၿငိမ္းရာခ်ဳပ္ရာ၊ နိဗၺာန္ေရာက္ႏိုင္ရာ မဂ္ဖိုလ္ႀကိဳးစား ရေအာင္ရွာ၊ ဒိ႒ိ ႏွင့္ ဝိစိကိစၧာ၊ သမုေစၧပဟာန္ ဧကန္ပယ္၍ခြာ၊ အထက္တန္း တက္လွမ္း မၾကာ၊ ႐ုပ္နာမ္ ခႏၶာ ႏွစ္ဝလုံးဟာ အစတုံးကာ ဘဝဆုံး အမတာ၊ အဲ သို႔မွသာ၊ ေဘးတကာ ရန္တကာ ကင္းေဝးမွာ၊ အရဟတၱဖိုလ္ ပညာကိုသာ၊ အႏုသယ ကိေလ တိေႁခြပယ္ဖို႔ရာ အမွန္ဝါယမန္ စိတ္သန္သမာဓိ ဝိပႆ       နာဉာဏ္ ရင္႔သန္ေစဖို႔ရာ။ x၂ ။ ။ [ကေရာင္းသြားဆက္။]

ငါးဆူရွင္ ပါရမီေတာ္ရင့္သည္ ပြင္႔ေတာ္မူရာ ဘဒၵဤကမာ၊ၻ ဗုဒၶဳပၸါ ငါးႀကိမ္ဆင္႔ေတာင္ ကၽြတ္ခြင္႔မပါ လြဲလွ်င္မွန္စြာ ရွည္- လ်ား- သုညကမာၻေတြမွာ ဓမၼာေသြခြါ အပါေယမွာေပ်ာ္ဖို႔၊ တရားမသိလို႔ အျမဲမိစၧာ၊ အမွားအတိ အလြဲစိတ္မွာ၊ ငရဲ တိရစၧာ တကတဲမဆိတ္စြာ အသဲထိတ္စရာ စည္ပင္ၾကေတာ႔မွာ။ x ၂ ။

(မေကာင္းမႈ ဒုစ႐ိုက္ေတြကို နည္းေအာင္က်င္႔ပါ၊) ၄ ။ (ႏွစ္လေန႔ရက္နာရီေတြဟာ အခ်ိန္ အလကား မကုန္ေစရာ၊) ၂ ။ (ကာမဂုဏ္ ရမၼက္ဆိုးကို ဖ်က္ခ်ဳိးႏိုင္မွသာ၊ ျဖစ္ရာဘဝသံသရာ၊ ပညာပါရမီ ႀကီးရင္႔ ေအာင္ဖို႔ပါ၊) ၂ ။ အတီတာ မိုက္စ မိုက္ပင္ပ်ဳိးလို႔ မိုက္ဆိုးခဲ႔တာ၊ ယခုလဲ မိုက္ဆဲမွန္စြာ ေရွ႕ကိုတိုးလို႔ ထမ္းပိုးမိုက္ဦးမွာ၊ အဆုံးသတ္သင္႔တာ။ x၂ ။

(ကိုယ္႔ကိုယ္ကို သနားပါ မ်ားသတၱဝါ၊) ၄ ။ (ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟ ေလာင္မီး ကိေလသာ၊) ၂။ (တဟုန္းဟုန္း ေတာက္လို႔သာ၊ တျဖဳန္းျဖဳန္း ေမာက္မိုစြာ၊) ၂။ (အကုသိုလ္ စ႐ိုက္ဆိုးေတြဟာ ျပဳလြယ္ ျဖစ္လြယ္ စိတ္အားထက္သန္စြာ၊) ၂။ (နတ္ရြာနိဗၺာန္လမ္းကို လွမ္းဖို႔အမႈဟာ ထဲစိတ္မပါ၊) ၂။ ေနရာေဟာင္းကို လြန္ေအာက္ေမ႔တာ၊ (ေလးဘုံပါယ္ရြာ)၂။ ထဲမွာ ေနၿမဲသာ မ်ားသည္ သတၱဝါ။ x ၂ ။ ။

Posted by ဉာဏ္ဦး

Dhamma Facts 8

The Four Deficiencies (Vipatti)

Human beings have fallen into the most deficient state or condition. The four deficiencies are the most undesirable state to be born in for anyone.

1. Born at the time of bad rulers (Kalavipatti)
2. Born in four miserable existences (Gativipatti)
3. Born with physical deformities and disfigurements (Upadhivipatti)
4. Born deficient in knowledge, mindfulness and diligence (Payogavipatti)

Posted by Nyan U

Theravada Audio Dhamma (24)

Nyeyadhammasami, Vanavasi Ashin (Maha Bodhimyaing Sayadaw), လူ၏ အဓိပၸါယ္။ [Meaning of Human]. 30 June 1997.

With reference to the story of “Santati Minister”, advised to control one's consciousness to gain advantages while one got human life.  Listen more

Nyeyadhammasami, Vanavasi Ashin (Maha Bodhimyaing Sayadaw). သညာသိမွ ပညာသိသို႔။ [From Sanna to Panna Knowing]. 22 June 1997.

What knowing by Sanna and Panna means; changing Pannatti into Paramattha by having Sati in every actions.  Listen more

Sirindabhivamsa, Bhaddanta (Yaw Sayadaw). ပုညၾကိယာ ဝတၳဳ သုတၱန္ (၁)။ [Punna-kiriya-vatthu Sutta (1)]. Tuntay, 13 March 1989.

Explained: positive and negative indications that every persons who got Khandha have; the three merit-work bases; five dangers which threaten Khandha.  Listen more

Sirindabhivamsa, Bhaddanta (Yaw Sayadaw). ပုညၾကိယာ ဝတၳဳ သုတၱန္ (၂)။ [Punna-kiriya-vatthu Sutta (2)]. Tuntay, 13 March 1989.

With reference to Punna-kiriya-vatthu Sutta, mentioned the three processes (Dana, Sila and Bhavana) of setting power to the mind.  Listen more

Vayaminda, Bhaddanta (Myauk-u Sayadaw). ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ ဤခႏၶာ။ [Fearful Khandha]. Mandalay, 11 October 2008.

Referring to “Siha Sutta”, mentioned: two kinds of fright; necessary facts to obtain true happiness; advice to frighten Bhava Khandha.  Listen more

Vayaminda, Bhaddanta (Myauk-u Sayadaw). တစတစ စြန္႔မွရ။ [Have to Venture Gradually to Get]. Mandalay, 11 October 2008.

Explained: why Samsara is long; who is a stupid person?; how the work of merit needs venture.  Listen more

Posted by Nyan U & Aye Sat

Dhamma Terms (11)

ခင္ပြန္းႀကီး /khin bun: gji:/

n person who should not be wronged, according to tradition there are ten--
1 Buddha, 2 a lesser Buddha, 3 Arhat, venerable monk, 4 the foremost disciple of Buddha, 5 one's mother, 6 one's father, 7 an honourable person, 8 one's mentor, 9 preacher of the Buddhist faith, 10 one's benefactor.

ခင္ႀကီး khin gji:/ n monk.
ေခါင္း /khaun:/ n 1 coffin. 2 cavity. Same as အေခါင္း n (as in သစ္ ~ ၊ ဝါးလုံး ~ ).
ေခါင္းေလာင္းပုံ /khaun: laun: poun/ bell-like part of ေစတီ.
ခတၱိယ /kha' ti ja./ n royalty; nobility. [Pali ခတၱိယ]
ေခတ္ /khi'/

n 1 extent; domain (as in ဇာတိ ~ ၊ အာဏာ ~ ၊ ဝိသယ ~ ).
2 age (as in ေက်ာက္ ~ ၊ အဏုျမဴ ~ ); period; era (as in ပါေတာ္မူ ~ ၊ ဂ်ပန္ ~, etc); times (as in အဘိုးတို႔ အဘြားတို႔ ~ ၊ ေ႐ွး ~ ). [Pali ေခတၱ]

ေခတၱ /khi' ta./ n a short time; a moment. adj temporary.
ခႏၲီ /khan ti/ n patience; forbearance. [Pali ခႏၲီ]
ခႏၶာ /khan da/ n assemblage of the five aggregates of being. 2 the body. [Pali ခႏၶ]
ခႏၶာကိုယ္ /khan da kou/ n Same as ခႏၶာ n 2.
ခႏၶာေႂကြ /khan da kjwei/ v die; pass away. 

Posted by Nyan U

ဆယ့္ႏွစ္ရာသီ (၇)

၁၃၇၅ ခု၊ သီတင္းကြ်တ္လဆန္း ၁ ရက္

သီတင္းကြ်တ္လဘြဲ႕

ဆီမီးငယ္တဲ့ တထိန္ထိန္။
အိုင္မင္း ေရၾကည္က၊
ၾကာငါးမည္ ငုံအာစြင့္တယ္၊
ဖူးပြင့္ခါခ်ိန္။
အသဝနီယွဥ္ကာခ်ဥ္းပါလို႔၊
လင္းလာတဲ့ ေငြတာရိန္ငယ္၊
ျပာမွိန္လ်က္ ျမဴေျခဆိုင္း။
ဂါရေဝ
သကၠစၥံ ပဏာေမျဖင့္၊
သဒၶါေျခြ ကန္ေတာ့ပြဲကိုလ၊
မစဲေပါင္ကုသုိလ္ ႏႈိးၾကတယ္၊
မ်ဳိးျမန္မာ့တိုင္း။
မဟာဂီတ ဦးျပဳံးခ်ဳိ

Posted by Nyan U